HSM ABd (1)413-(1)417 / NS ABd 7114-7118

Dit rijtuig is een vrij laat exemplaar uit een traditie van HSM doorgangsrijtuigen met buitenliggende waterbakken voor de closetten en kwam tussen 1903 en 1905 op de baan. Zie je die bulten in de verte op een foto, dan weet je: HSM. Nadat de HSM eerst begon met rijtuigen met een vlak dak – De HSM lijkt patent te hebben op simpele constructies, kregen latere rijtuigen meer een ronde dakvorm zoals dat gebruikelijk was bij internationale doorgangsrijtuigen. Deze kleine serie is kwa indeling vrij standaard, met 6 coupés, zijgang uiteraard en aan weerszijden een toilet. Een voor de heren, een voor de dames. Het merkwaardige is dat een rijtuig als geheel eerste klasse en een tweede rijtuig als geheel tweede klasse in dienst kwam. Beiden zijn al snel vernummerd (er veranderde niets aan de inrichting) naar een gemengde eerste en tweede klasse wagen. De drie andere wagens kwamen wel direct als gemengde eerste en tweede klasse in dienst, maar hadden een kleine afwijking in de zin van twee nooduitgangen in de gangzijde. Van deze uitvoering is het model gemaakt.

Rijtuig 414 is op deze foto slechts enkele maanden oud en helaas al direct bij een ongeval betrokken. De datum is 14 september 1903.

 

Fotografie was nog bijzonder en men nam de tijd om op de foto te gaan. Van de nooduitgangen heeft men overigens geen gebruik gemaakt. Later zijn ze vastgezet en zijn de espagnoletten verwijderd (1938).

 

Geheel messing constructie.

 

Duidelijk zichtbaar de twee dubbele schuifvensters welke dienen als nooduitgang.

 

Hieronder de vernummerlijst:

In dienst:

HSM ABd 413 1903

HSM ABd 414 1903

HSM ABd 415 1903

HSM Ad 416 1905

HSM Bd 417 1905

Omnummeren/verbouwd (Ad en Bd naar ABd) 1909:

HSM ABd 1413

HSM ABd 1414

HSM ABd 1415

HSM ABd 1416

HSM ABd 1417

Omnummeren 1921:

NS ABd 7114

NS ABd 7115

NS ABd 7116

NS ABd 7117 Elec. licht 1926

NS ABd 7118 Elec. licht 1929

Opvallend visueel verschil, 1413-1415 heeft 2 nooduitgangramen in gangpad.

7117 is als eerste in 1934 al uitgerangeerd. Na de oorlog volgt de rest, 7116 in 1946, 7114 en 7115 een jaar later. 7118 is zoek geraakt door oorlogshandelingen. Gek genoeg kregen heel wat voormalige Staatsspoor doorgangsrijtuigen nog een tweede leven als dienstrijtuig. Zouden de HSM wagens dan toch meer versleten zijn geweest? Enkel uit de grote serie doorgangsrijtuigen met enkel groot coupé raam zijn nog wat dienstwagens gemaakt, maar deze waren dan ook van latere productiedatum.

 

Het model is vooral opgebouwd uit een 0,4mm dikke messing etsplaat. De zijwanden en het dak van het model zijn één geheel en worden om een binnenframe geslagen, waardoor een bijzonder stijf en recht model ontstaat. De dakluchters zijn 3d geprint en hebben allemaal het juiste voetje voor de juiste plek op het dak. Zeker in de beginjaren liepen de HSM wagens gewoon op Pruissische draaistellen, geen Engels type, dus konden er standaard Fleischmann Pruissische draaistellen gebruikt worden.

Losse onderdelen.

  • Fleischmann Pruissische draaistellen
  • Luck 11mm/25mm RP25 fine scale wielen
  • Weinert 4-voudig opengewerkte buffers
  • Fleischmann NEM kortkoppelingen
  • Messing gedraaide gastanks
  • Messing gedraaide draaisteltappen
  • Action grijze primer uit spuitbus
  • Phildie 105 groen (wagenbak)
  • Phildie 757 zwart (onderstel)
  • Tamiya X-1 wit (toiletruit)
  • Tamiya XF-55 deck tan (dak)
  • Tamiya roodbruin (banken 1e klasse)
  • Tamiya olive drab (banken 2e klasse)
  • Tamiya bruin (vouwbalg)
  • Eigen ontwerp decals geprint met ALPS MD-1000
  • Dakluchters is 3d print

Productie:

  • 1e prototype, 1 etsplaat